RPM (Revolutions Per Minute) ในภาษาไทยคือ “รอบต่อนาที” เป็นหน่วยวัดจำนวนรอบการหมุนหรือการหมุนของวัตถุรอบแกนคงที่ในหนึ่งนาที
RPM เป็นตัวชี้วัดที่สำคัญในด้านต่างๆ รวมถึงยานยนต์ วิศวกรรม การผลิต และการบินและอวกาศ เนื่องจากช่วยกำหนดความเร็วในการหมุนของเครื่องยนต์ เครื่องจักร และส่วนประกอบที่หมุนอื่นๆ
สัญลักษณ์
รอบต่อนาทีสามารถเขียนย่อได้ดังนี้ rpm, RPM, รอบ/นาที, r/min หรือ r⋅min−1 เป็นหน่วยของความเร็วในการหมุน (หรือความถี่การหมุน) สำหรับเครื่องจักรที่กำลังหมุน เราสามารถคำนวณง่ายๆ โดยการนับจำนวนครั้งที่ชิ้นส่วนเหล่านั้นหมุนใน 60 วินาที (1 นาที)
RPM ไม่ใช่หน่วยมาตรฐาน SI
ISO 80000-3:2019 กำหนดปริมาณทางกายภาพที่เรียกว่าการหมุน (หรือจำนวนรอบการหมุน) ซึ่งเป็นหน่วยที่ไม่มีมิติ ซึ่งอัตราการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นทันทีเรียกว่าความถี่ในการหมุน (หรืออัตราการหมุน) โดยมีหน่วยเป็นต่อวินาที (1/s)
ปริมาณที่เกี่ยวข้องแต่ชัดเจนสำหรับการอธิบายการหมุนคือความถี่เชิงมุม (หรือความเร็วเชิงมุม ขนาดของความเร็วเชิงมุม) ซึ่งหน่วย SI คือเรเดียนต่อวินาที (rad/s)
หน่วยมาตรฐานได้แก่เฮิรตซ์ (Hz รอบต่อวินาที) และเรเดียนต่อวินาที (rad/s) เป็นหน่วยที่ใช้เพื่อแสดงปริมาณ ที่แตกต่างกัสองค่าได้แก่ความถี่และความถี่เชิงมุมตามลำดับ
ความสำคัญของรอบต่อนาที (RPM)
ถึงแม้รอบการหมุนต่อนาทีจะไม่ใช่หน่วยมาตรฐาน SI ก็ตามแต่พารามิเตอร์ที่สำคัญอย่างยิ่งเมื่อพูดถึงเครื่องกำเนิดไฟฟ้า (Electric Generator) เนื่องจากเครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่หมุนด้วยความเร็วรอบที่สูงกว่าจะผลิตพลังงานได้มากกว่าโดยให้พลังงานเท่ากันในแต่ละรอบ
โดยทั่วไปการทำให้ RPM ของเครื่องกำเนิดไฟฟ้าตรงกับความถี่ของโครงข่ายไฟฟ้า จะสะดวกกว่า แม้ว่าความถี่ของโครงข่ายจะวัดเป็นเฮิรตซ์ (Hz) แทนที่จะเป็น RPM ก็ตาม
วิธีคำนวณรอบต่อนาที (RPM)
RPM สามารถกำหนดได้โดยการนับจำนวนการหมุนในช่วงเวลาที่กำหนด แล้วแปลงจำนวนนี้เป็นนาที ตัวอย่างเช่น หากวงล้อหมุนครบ 100 รอบใน 2 นาที RPM จะเป็น 50 รอบต่อนาทีนั่นเอง
1.การเปลี่ยนหน่วย RPM ไปเป็นเรเดียนต่อวินาที (rad/s) ซึ่งหน่วย SI
2.การเปลี่ยนหน่วย RPM ไปเป็นเมตรต่อวินาที
โดยที่ r คือรัศมีของเพลา
การวัดรอบต่อนาที (RPM)
ตามหลักการแล้วเซ็นเซอร์ RPM จะแปลงการเคลื่อนที่ทางกลเป็นพัลส์ไฟฟ้าโดยมีหรือไม่มีการสัมผัสโดยตรงกับโรเตอร์หมุน เกียร์ เพลา หรืออุปกรณ์อื่นๆ ที่เคลื่อนที่ จากนั้นสัญญาณเอาท์พุตผลลัพธ์จะถูกป้อนไปยังตัวนับดิจิตอลหรืออุปกรณ์ตรวจสอบและควบคุมอื่นๆ
เราวัดเครื่องวัดวามเร็วรอบการหมุนด้วยทาโคมิเตอร์ (Tachometer) ได้รับการออกแบบมาเพื่อวัดความเร็วในการหมุนของเพลาหรือจานในขณะที่เครื่องจักรกำลังเคลื่อนที่
ถูกนำมาใช้กันอย่างแพร่หลายในการวัดความเร็วในการหมุนของมอเตอร์ สายพานลำเลียง และระบบเคลื่อนที่หรือหมุนอื่นๆ โดยแบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด:
1.การวัดแบบไม่สัมผัส (Non-Contact) โดยใช้แสงเลเซอร์เล็งไปยังเพลา หรือแกนหมุนของมอเตอร์ แล้วนับรอบการสะท้อน
2.การวัดแบบสัมผัส (Contact) โดยมีเพลาหมุนบนเครื่องวัดและเครื่องจะนับรอบการหมุนโดยอัตโนมัติ
ประเด็นสำคัญเกี่ยวกับ RPM:
1. การวัดความเร็วในการหมุน:
RPM เป็นการวัดโดยตรงของความเร็วที่วัตถุหมุน ซึ่งจำเป็นสำหรับการทำความเข้าใจและการควบคุมประสิทธิภาพของระบบกลไก
2. การประยุกต์ใช้งาน:
- เครื่องยนต์: ในยานพาหนะ RPM จะระบุรอบการหมุนของเครื่องยนต์ ช่วยให้ผู้ขับขี่และช่างเครื่องประเมินประสิทธิภาพและประสิทธิผล
- เครื่องจักรอุตสาหกรรม: ในการผลิต RPM ใช้เพื่อควบคุมความเร็วของเครื่องจักร เช่น เครื่องกลึง สว่าน และสายพานลำเลียง เพื่อให้มั่นใจถึงการทำงานที่แม่นยำ
- เครื่องใช้ในครัวเรือน: อุปกรณ์ต่างๆ เช่น เครื่องซักผ้า พัดลม และเครื่องปั่น มักจะระบุความเร็วในการทำงานเป็น RPM
3. ความสำคัญ:
- การเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน: การรักษา RPM ให้เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพและสมรรถนะของเครื่องยนต์และเครื่องจักรให้สูงสุด
- ความปลอดภัย: การตรวจสอบ RPM ช่วยป้องกันความล้มเหลวทางกลไกและอุบัติเหตุที่เกิดจากความเร็วที่มากเกินไป
- การบำรุงรักษาและอายุการใช้งาน: การจัดการ RPM ที่เหมาะสมจะช่วยลดการสึกหรอ ช่วยยืดอายุการใช้งานของส่วนประกอบทางกล
โลกแห่งความเป็นจริง
ในรถยนต์ มาตรวัดรอบบนแผงหน้าปัดจะแสดง RPM ของเครื่องยนต์ เมื่อผู้ขับขี่เร่งความเร็ว RPM จะเพิ่มขึ้น บ่งชี้ว่าเครื่องยนต์ทำงานหนักขึ้นและหมุนเร็วขึ้นเพื่อผลิตกำลังมากขึ้น
บทสรุป
RPM เป็นหน่วยพื้นฐานของการวัดความเร็วในการหมุน ซึ่งใช้กันอย่างแพร่หลายในอุตสาหกรรมต่างๆ เพื่อตรวจสอบ ควบคุม และเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของอุปกรณ์และเครื่องจักรที่กำลังหมุน
การทำความเข้าใจ RPM ถือเป็นสิ่งสำคัญสำหรับทุกคนที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานหรือการบำรุงรักษาระบบกลไก