ดินเป็นรากฐานที่สำคัญของสิ่งมีชีวิตทุกชีวิตบนโลก โดยดินให้สารอาหารที่จำเป็นและสนับสนุนพืชในการเจริญเติบโต แต่อย่างไรก็ตามไม่ใช่ว่าดินทุกชนิดจะเหมือนกันทั้งหมด สิ่งสำคัญอย่างหนึ่งที่เกษตรกรหลายคนควรทราบคือ “ค่า ec ในดิน”
ค่า EC ในดินคืออะไร
ค่า EC ในดินคือ ค่าคอนดักติวิตี้ของดินที่วัดว่าดินสามารถนำกระแสไฟฟ้าได้ดีมากแค่ไหน โดยจะใช้ในการวัดสารละลายเกลือในดิน และเกลือที่ละลายน้ำได้ในดินซึ่งเป็นแร่ธาตุสำคัญในดินที่พืชสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ และเป็นปัจจัยในการพิจารณาว่าไอออนของเกลือในดินสามารถเพาะปลูก และเจริญเติบโตได้ดีหรือไม่
ค่า EC ในดินมีความสำคัญในทางธรณีวิทยาและการเกษตรกรรม เนื่องจากข้อมูลจากค่าที่ให้มีความเกี่ยวกับความสามารถของดินในการลำเลียงน้ำและแร่ธาตุ โดยค่า ec ในดินอาจได้รับอิทธิพลจากปัจจัยต่างๆ ซึ่งสามารถส่งผลกระทบต่อผลผลิตพืช คุณภาพของพืช แร่ธาตุอาหารของพืช และจุลินทรีย์ในดินที่สำคัญ รวมถึงส่งผลต่อการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอีกด้วย เช่น ไนโตรเจนออกไซด์ มีเทน และคาร์บอนไดออกไซด์ เป็นต้น
ค่า EC ในดินมีความสัมพันธ์กับความเข้มข้นของไอออนของสารละลายเกลือ ไอออนของสารละลายเกลือส่วนใหญ่มาจากการชลประทานและสารละลายแร่ธาตุจากปุ๋ยต่างๆ ค่าการนำไฟฟ้าจะเพิ่มขึ้นและลดลงตามความเข้มข้นของของเหลวซึ่งมักแสดงเป็นหน่วยมิลลิซีเมนส์ต่อเซนติเมตร (mS/cm) หรือ ไมโครซีเมนส์ต่อเซนติเมตร (µS/cm)
หากสนใจเนื้อหาหน่วยการวัดโดยละเอียดสามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่ conductivity หน่วยคืออะไร
ความสำคัญ และค่า ec ในดินที่ดีคืออะไร
การทำความเข้าใจการวัดค่า EC ในดินนั้นมีความสำคัญด้วยเหตุผลหลายอย่าง เช่น ได้รับข้อมูลที่มีประโยชน์ต่อความอุดมสมบูรณ์และสุขภาพของดิน โดยสามารถประเมินระดับสารอาหารหรือแร่ธาตุได้ ทำให้สามารถช่วยตัดสินใจเกี่ยวกับแนวทางปฏิบัติในการจัดการดินจากมีข้อมูลที่มีอยู่ได้
ค่า ec ในดินที่มีค่าสูงหรือต่ำเกินไปจะเป็นอุปสรรคต่อการเจริญเติบโตของพืช หากค่าในดินสูงเกินไปอาจเกิดแรงดันออสโมซิสซึ่งทำให้น้ำออกจากรากเข้าสู่ดินจนทำให้พืชขาดน้ำจนแห้งตายได้ แต่ถ้าหากค่า EC ในดินต่ำเกินไปน้ำจากดินจะออสโมซิสเข้าสู่รากซึ่งหมายถึงว่าพืชจะขาดสารอาหารหรือแร่ธาตุที่จำเป็น
พืชแต่ละชนิดมีค่า ec ในดินที่เหมาะสมแตกต่างกันตามลักษณะความต้องการของปุ๋ย และระยะการเจริญเติบโตที่แตกต่างกัน ค่า ec ในดินที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการเจริญเติบโตของพืชมักจะอยู่ระหว่าง 0.8-1.8 และไม่ควรเกิน 2.5
การวัดค่า EC ในดิน
ค่า EC ในดินนิยมการใช้ทั่วไปในด้านการเกษตร การตรวจสอบสิ่งแวดล้อม และกระบวนการทางอุตสาหกรรม โดยสิ่งที่จำเป็นต้องมีในการวัดค่ามีดังนี้:
- เครื่องวัดค่า EC: EC meterมีทั้งแบบมือถือหรือตั้งโต๊ะ โดยตัวเครื่องจะทำการวัดค่า ec ในหน่วย มิลลิซีเมนส์ต่อเซนติเมตร (mS/cm) หรือ ไมโครซีเมนส์/เซ็นติเมตร (µS/cm)
- อิเล็กโทรด: เครื่องวัดส่วนใหญ่จะมาพร้อมกับอิเล็กโทรดหรือโพรบ โดยอิเล็กโทรดนี้จะจุ่มอยู่ในตัวอย่างน้ำเพื่อทำการวัดค่า EC
วิธีการวัดค่า ec ในดินที่ใช้กันทั่วไปคือการใช้มิเตอร์หรือหัววัดค่าการนำไฟฟ้าที่สอบเทียบแล้ว แล้วใช้เครื่องมือแทรกลงในดินเพื่อวัดความต้านทานไฟฟ้า โดยที่มิเตอร์จะช่วยให้อ่านค่า ec ในดินได้ทันทีหรือสามารถเก็บตัวอย่างดินจากความลึกที่แตกต่างกันด้วยหลอดตัวอย่าง ซึ่งสามารถนำมาทดสอบในห้องปฏิบัติการโดยใช้อุปกรณ์ที่ซับซ้อนมากขึ้น ซึ่งช่วยให้สามารถวิเคราะห์ข้อมูลค่า EC ในดินได้ครอบคลุมมากขึ้น
ปัจจัยใดที่ส่งผลต่อการนำไฟฟ้าของดิน
ค่า ec ในดินได้รับผลกระทบจากการปลูก การชลประทาน มีการใช้ที่ดินบ่อยๆ และการใช้ปุ๋ยต่างๆ เช่น ปุ๋ยคอก และปุ๋ยผสม โดยปัจจัยภายในที่ส่งผลต่อค่า EC ได้แก่
- แร่ธาตุในดิน
- สภาพภูมิอากาศ หรืออุณหภูมิ
- เนื้อดินหรือชนิดของดิน
ในเกษตรกรรมปัจจุบันหากใส่ปุ๋ยมากเกินไปทำให้ส่งผลกระทบต่อดินที่เกี่ยวกับการเจริญเติบโตของพืชเป็นอย่างมาก ดังนั้นต้องให้ความสนใจกับค่า ec ในดิน การวัดค่าสามารถช่วยเหลือเกษตรกรในการควบคุมน้ำและปุ๋ยตามหลักวิทยาศาสตร์อย่างสมเหตุสมผล ซึ่งเอื้อต่อการเจริญเติบโตของพืชผลที่ดี และทำให้ผลผลิตและรายได้เพิ่มขึ้น
